Ιστορια

Σύμφωνα με διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, εκτιμάται ότι υπήρχε οικισμός από της εποχής των χρόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθόσον στην Περιοχή βρέθηκαν νομίσματα Αλεξανδρινής εποχής, πιθάρια αρχαίων χρόνων, μαρμάρινη αναθηματική στήλη με ανάγλυφη παράσταση Κυβέλης, που ανήκει στο 2ο –3ο π.Χ αιώνα.

Οι περιοχές Μεγάλη και Μικρή Τούμπα στον κάμπο της περιοχής Αγίου Δημητρίου, χαρακτηρίζονται ως αρχαιολογικοί χώροι που δεν έχουν ανασκαφθεί, όπου εκτιμάται ότι υπάρχουν εκεί ερείπια προϊστορικών οικισμών.

Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1922 και την αναχώρηση των Τούρκων κατοίκων, περίπου 800 μέτρα ανατολικά του χωριού, υπήρχε το εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, το οποίο μας δείχνει ότι πιθανόν και επί τουρκοκρατίας παρέμειναν στην περιοχή κάποιοι χριστιανοί, που δεν βρέθηκαν όμως στην περιοχή από τους τότε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες.

Επί τουρκοκρατίας το χωριό ονομάζονταν Τοπτσιλάρ (χώρος πυροβολητών στα τούρκικα).

Οι σημερινοί κάτοικοι είναι πρόσφυγες, που ήρθαν από την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο.

Τέλος του 1922, ήρθε το πρώτο κύμα προσφύγων, από το Πάνιδο της Ανατολικής Θράκης. Στο Τοπτσιλάρ εγκαταστάθηκαν περίπου ογδόντα οικογένειες. Στο χωριό βρίσκονταν ακόμη οι Τούρκοι κάτοικοι, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν σε ορισμένα σπίτια, ώστε να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες στα σπίτια που άδειασαν. Οι Θρακιώτες απογοητεύτηκαν. Τα σπίτια ήταν σε άθλια κατάσταση. Οι ίδιοι ζώντας επί αιώνες σε παραθαλάσσια περιοχή τώρα ήταν υποχρεωμένοι να προσαρμοστούν σε ημιορεινή περιοχή με έναν χειμώνα εξαιρετικά βαρύ. Γι' αυτό και τα επόμενα χρόνια αρκετές οικογένειες έφυγαν σε άλλες περιοχές.

Το δεύτερο κύμα προσφύγων, ήρθε από την Τραπεζούντα και την Αργυρούπολη του Πόντου, μέσα στο 1923. Όταν έφτασαν στο Τοπτσιλάρ, βρήκαν στο χωριό, τους Έλληνες πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και τους Τούρκους. Σπίτια, για να στεγασθούν όλοι, δεν υπήρχαν. Έτσι αρκετές οικογένειες αναγκάζονταν να μένουν, ακόμα και έξω στις αυλές και στις αλάνες μέχρι να φύγουν οι Τούρκοι και να γίνει η διανομή των σπιτιών.
Οι τελευταίοι Τούρκοι αναχώρησαν, χωρίς να αντιμετωπίσουν προβλήματα από τους Έλληνες πρόσφυγες, στα τέλη του 1923. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων στεγάστηκαν όλοι στα σπίτια που εκκενώθηκαν, ενώ έγινε διανομή και των ζώων (Βόδια, πρόβατα), που άφησαν οι Τούρκοι.

Το τρίτο κύμα προσφύγων ήρθε στο Τοπτσιλάρ το 1924. Ήταν Πόντιοι που, μέσα σε 80 χρόνια περίπου, ξεριζώθηκαν για τρίτη φορά από τον τόπο τους. Αρχικά περί το 1840, αναγκάστηκαν να φύγουν από την περιοχή της Αργυρούπολης του Πόντου και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή των Κοτυώρων (Ορντού), από όπου εκδιώχθηκαν το 1880 και εγκαταστάθηκαν στην επαρχία του Ατάπαζαρ (Αδά-Παζάρ), του Νομού Νικομήδειας. Από εκεί ξεριζώθηκαν το 1920 και μεταφέρθηκαν με Ελληνικά πολεμικά πλοία, στα λιμάνια του Βόλου, Καλαμάτας και Λήμνου. Τέσσερα χρόνια διέμειναν σ' αυτές τις περιοχές και τον Αύγουστο του 1924 μεταφέρθηκαν και εγκαταστάθηκαν στο Τοπτσιλάρ. Όταν έφτασαν εκεί βρήκαν τους Θράκες και τους
Πόντιους των περιοχών Τραπεζούντας και Αργυρούπολης.
 Τα σπίτια των Τούρκων που είχαν εκκενωθεί, δεν επαρκούσαν για το τρίτο αυτό κύμα προσφύγων και δημιουργήθηκε και νέος οικισμός για να εγκατασταθεί το σύνολο των προσφύγων της περιοχής του Ατάπαζαρ.

Η επίσημη αλλαγή της ονομασίας του χωριού, από Τοπτσιλάρ σε Άγιο Δημήτριο, έγινε το 1927. Κοντά στο χωριό υπήρχε, μέχρι αρχές της δεκαετίας του 1950, οπότε αποξηράθηκε πλήρως, η μεγάλη λίμνη Σαριγκιόλ (κιτρινόλιμνη).